انواع زردی نوزاد و روش درمان آنها

زردی یا یرقان و انواع زردی نوزاد

بیماری شایع در نوزادان زردی یا یرقان، به زرد شدن سفیدی چشم و پوست ناشی از میزان بیش از حد “بیلی‌روبین” در خون گفته می‌شود.
ماده بیلی‌روبین در اثر تجزیه طبیعی گلبول‌های قرمز پیر خون تولید می‌شود و در حالت عادی بیلی‌روبین از طریق کبد جذب و به عنوان صفرا از طریق روده‌ها دفع می‌شود.
زردی در نوزادان رخ می‌دهد به دلایل این که:

– سرعت جایگزینی و ترمیم گلبول‌های قرمز در آنها بیشتر است، پس بیلی‌روبین بیشتری نسبت به بزرگسالان دارند.
– کبد نوزاد هنوز در حال رشد است و قادر نیست به میزان کافی بیلی‌روبین را از خون خارج و دفع کند.
– مقدار زیاد بیلی‌روبین موجب می‌شود که مقداری از آن قبل از توانایی دفع از طریق مدفوع، دوباره از طریق روده‌ها جذب خون شود.
زردی فیزیولوژیک و زردی پاتولوژیک دو نوع مختلف زردی هستند که مشخصات، تفاوت و علل بروز آنها را در این مقاله بررسی می کنیم.

زردی فیزیولوژیک (طبیعی) و انواع زردی نوزاد

این زردی بسیار رایج و شایع است، از روز دوم یا سوم تولد از صورت شروع شده سپس روی قفسه سینه و شکم و در نهایت در دست‎‌ها و پاها ظاهر می‌شود و تا روز پنجم افزایش می‌یابد. پس از آن به‌تدریج در عرض چند روز کاهش یافته و سپس از بین می‌رود.

زردی فیزیولوژیک ناشی از ناتوانی کبد در دفع بیلی روبین:

کبد کودک تازه متولد شده ممکن است توانایی کافی در دفع بیلی روبین را نداشته باشد و باعث شود بیلی روبین در بدن باقی بماند و رسوب پیدا کند و زردی را به وجود آورد.

زردی فیریولوژیک ناشی از نارس بودن:

اگر مدت زمانی که نوزاد داخل رحم مادر هست کمتر از ۳۷ هفته باشد یا نوزاد با وزن کمتر از ۲/۵۰۰ کیلوگرم به دنیا بیاید نوزاد را نارس یا پره مچور مینامیم که از علت زردی نوزاد است.

زردی ناشی از شیر مادر:

این نوع در ۱٪ تا ۲ ٪ از نوزادان شیرخوار رخ می‌دهد؛ این زردی می‌تواند ناشی از مواد تولید شده در سینه و شیر مادر باشد که می‌توانند باعث افزایش سطح بیلی روبین در بدن نوزاد شوند. همین امر از دفع مؤثر بیلی روبین توسط روده‌های نوزاد جلوگیری می‌کند. این مشکل پس از ۳ تا ۵ روز اول عمر نوزاد شروع شده و به تدریج در ۳ هفتگی تا ۱۲ هفتگی نوزاد بهبود می‌یابد.

زردی ناشی از نقص شیردهی:

در ۵ روز اول تولد، اگر تغذیه با شیر مادر به مقدار کافی انجام شود، تفاوتی در سطح زردی نوزادان تغذیه شده با شیر مادر با نوزادانی که از شیر خشک تغذیه می‌شوند، دیده نمی‌‎شود. این زردی ممکن است در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند به این دلیل بروز کند که در شیردهی مشکلی وجود دارد یا شیر مادر هنوز در سینه جاری نشده است. این مسأله به دلیل خود شیر نیست، بلکه به این دلیل است که نوزاد به اندازه کافی شیر نمی‌خورد. علت این نوع زردی، کاهش دفع مدفوع جنینی (مکونیوم) است که سبب افزایش جذب بیلی‌روبین (عامل رنگ زرد ادرار و رنگ قهوه‌ای مدفوع) از روده‌ها می‌شود. شیر مادر ملین بوده و موجب دفع مکونیوم و کاهش زردی در نوزادان می‌شود.

زردی پاتولوژیک و انواع آن

در صورتی که زردی در بیست و چهار ساعت اول تولد رخ دهد و میزان بیلی روبین خیلی بالا باشد زردی پاتولوژیک نام دارد این زردی خطرناک است و در مقابل زردی فیزیولوژیک که به درمان خاصی نیاز ندارد، درمان زردی پاتولوژیک بسیار مهم است تا قبل از رسوب بیلی روبین و ایجاد مشکلات برای کودک اقدامات لازم انجام شود‌. نوزادان نارس زیر 37 هفته بارداری ، نوزادان با وزن کمتر از 2.5 کیلوگرم نوزادانی هستند که بیشتر در معرض زردی پاتولوژیک قرار می گیرند.

زردی ناشی از ناسازگاری خونی:

گروه خونی افراد به دو دسته کلی Abo و Rh تقسیم می¬شود هر گروه خونی فرد می تواند یکی از گروه های a, b, o باشد و همچنین دسته rh به دو گروه مثبت و منفی تقسیم می‌شود.
به دلیل عدم تطابق گروه خونی مادر و نوزاد تفاوت گروه خونی ( ABOیا RH) این زردی اتفاق می افتد مثلا احتمال زردی در کودکی که گروه خونی اش a یا b است ولی گروه خونی مادرش o، بیشتر است زیرا سیستم ایمنی بدن مادر آنتی بادی علیه نوزاد ترشح می‌کند و گلبول های قرمز خون نوزاد را از بین می رود و این باعث یک تجمع ناگهانی از بیلی روبین در بدن نوزاد می‌شود این زردی در روز اول تولد رخ می‌دهد البته شیوع آن کنترل شده و با تزریق ایمونوگلوبولین Rh به مادر ظرف ۷۲ ساعت بعد زایمان می‌توان مانع تولید آنتی بادی های خطر آفرین شد.

زردی پاتولوژیک ناشی از عفونت مثل سپسیس و هپاتیت

زردی پاتولوژیک ِطول کشیده:

نوزادانی که زردی آنها بیشتر از دو هفته طول بکشد جزو زردی پاتولوژیک محسوب می‌شود و نیاز به بررسی توسط متخصص مربوط دارد.

زردی پاتولوژیک ناشی از فاویسم یا پرخونی:

نوزادان متولد شده از مادران Iugr یا دیابتی یا مادرانی که مشکل تیروئید دارند دچار این زردی می شوند و حتما باید توسط متخصص چک شود.

اقدامات درمانی زردی فیزیولوژیک و زردی پاتولوژیک

• شروع تغذیه با شیر مادردر ساعت اول تولد
• هم اتاقی مادر و نوزاد
• تداوم شیردهی بر حسب میل و تقاضای شیر خواربه طور مکرر ۱۰ تا ۱۲ بار در شبانه روز
• عدم مصرف هر نوع مایعات دیگرمثل آب و آب قند

از مهم ترین و موثرترین روشهای درمان زردی فیزیولوژیک و پاتولوژیک روش های فتوتراپی یا نوردرمانی است. فتوتراپی روشی است که به درمان قطعی و حتمی زردی منجر می‌شود و روشی است که صد در صد بر پایه علم پزشکی استوار است. استفاده از لامپ هایی با فرکانس مشخص و مناسب می توان زردی را درمان نمود. به کاربردن لامپ مناسب برای درمان زردی مهم ترین بخش درمان با فتوتراپی است. شیردهی مکرر با شیر مادر برای درمان زردی پاتولوژیک توصیه می شود.
در صورت نیاز به خدمات فتوتراپی و اجاره دستگاه زردی نوزاد برای درمان زردی پاتولوژیک و فیزیولوژیک در منزل می توانید با شرکت ما تماس بگیرید.

پرسش و پاسخ درباره انواع زردی نوزاد: